Đến xã Làng Mô, hỏi danh tính người bốc thuốc giỏi nhất vùng chúng tôi đều nhận được chung câu trả lời: bà Lý Mí Chải, bản Nhiều Sáng 2 - có thâm niên 35 năm lưu giữ những bài thuốc cổ truyền của đồng bào dân tộc Dao Khâu. Để có một thang thuốc, bà Chải thường phải vào rừng sâu tìm các loại thân dây, lá rừng, thảo mộc quý, thậm chí vài ngày mới trở về. Trong rất nhiều bài thuốc cổ truyền mà bà Chải được thế hệ cha, ông truyền dạy thì bài thuốc chữa hiếm muộn nổi tiếng nhất và được nhiều người tìm đến nhờ bà cắt đem về uống.

Trước đây, chị Phùng Mí Sun (bản Nhiều Sáng 2) lập gia đình nhiều năm mà chưa có con, mặc dù tìm nhiều nơi chạy chữa. Sau khi nhờ  bà Chải cắt thuốc, chỉ sau hơn một tháng uống chị đã có tin vui. Chị Sun chia sẻ: Trước đây, mình biết bà Chải có nhiều phương thuốc gia truyền hay nhưng không tin lắm. Từ khi có tin vui nhờ uống thuốc của bà thì mình không chỉ tin mà còn mang ơn bà nữa, cũng từ đó, bà con trong bản, trong xã cũng tìm đến nhờ bà cắt thuốc chữa bệnh.

Các bài thuốc gia truyền của bà Chải còn điều trị một số bệnh: đau nhức xương khớp, thoát vị đĩa đệm, bệnh liên quan đến dạ dày, gan, hồi phục cho bà mẹ sau sinh. Là người thừa kế đời thứ 4 của gia đình, các bài thuốc cổ truyền của đồng bào dân tộc Dao Khâu được bà Chải sử dụng chữa bệnh cho nhiều người trên địa bàn. Bài thuốc không cầu kỳ và quá trình điều trị chủ yếu là sắc nước uống nên không tốn thời gian của người bệnh. Bà Chải chia sẻ: Đối với đồng bào dân tộc mình, người được truyền dạy các bài thuốc dân gian là con dâu trong gia đình. Đến tôi là đời thứ 4 rồi. Tôi rất mong được truyền lại cho các thế hệ trong gia đình hoặc dòng tộc những bài thuốc quý để giúp thêm nhiều người bệnh tìm lại được niềm vui trong cuộc sống, nhất là người nghèo.

Bà Chải hằng ngày vẫn cần mẫn lưu giữ các bài thuốc gia truyền.

Hiện, bà Chải đã bước sang tuổi 65, sức khỏe yếu, trong khi đó, những cây thuốc quý ngày càng hiếm, việc tìm kiến đòi hỏi sức khỏe và thời gian. Mặc dù rất muốn truyền lại cho thế hệ sau nhưng đến nay bà vẫn chưa tìm được người có tâm huyết. Anh Phùng Diếu Quẩy - Trưởng bản Nhiều Sáng 2 cho biết: Bà Chải là một trong số rất ít người Dao Khâu còn lưu giữ được các phương thuốc chữa bệnh của đồng bào dân tộc mình. Mặc dù vậy, việc truyền dạy phương thuốc gặp không ít khó khăn: một số loại thảo dược không còn do khai thác nhiều, nhiều người không muốn tiếp nối nghề. Chúng tôi rất mong các cấp, các ngành quan tâm giúp đỡ để những bài thuốc quý được lưu truyền.       

Quá nửa đời gắn bó với những bài thuốc gia truyền của đồng bào dân tộc Dao Khâu, bà Chải nắm rõ như lòng bàn tay tên từng loại thảo dược, thậm chí cả những nơi chúng mọc nhưng lại không nhớ rõ những người đã được mình chữa khỏi bệnh. Với bà Chải giờ đây, niềm vui sống không phải lòng biết ơn của khách hàng mà chính là những bài thuốc của bà đã giúp được nhiều người khỏi bệnh.