Tình trạng phổ biến
Với sự quyết liệt triển khai của ngành Thuế, hết quý I/2024, 100% cửa hàng bán xăng dầu trên địa bàn tỉnh đã thực hiện phát hành HĐĐT theo từng lần bán (35 cửa hàng thực hiện kết nối tự động, 20 cửa hàng kết nối qua máy Pos). Tuy nhiên, nhiều tháng qua, tại không ít cây xăng trong tỉnh, quan sát chúng tôi thấy phần lớn người tiêu dùng (mua lẻ xăng, dầu với số lượng ít) không yêu cầu nhà cung cấp xuất HĐ.
Để tìm hiểu thêm thực tế, chúng tôi khảo sát ngẫu nhiên khoảng 20 người mua xăng và kết quả đa phần cho biết cửa hàng bán không thấy xuất HĐ và bản thân cũng không có nhu cầu lấy HĐ. Chỉ có lượng nhỏ người tiêu dùng là lái xe của các cơ quan, doanh nghiệp mới yêu cầu nhà cung cấp xuất HĐ để có chứng từ khấu trừ thuế (đối với doanh nghiệp) hoặc cần chứng từ để thanh toán (đối với các đơn vị là cơ quan Nhà nước…). Chị Quách Thị Tình (phường Tân Phong, thành phố Lai Châu) chia sẻ: Tôi đi làm bằng xe máy, cơ quan cách nhà khoảng 6km nên mua xăng thường xuyên, nhưng chưa lần nào thấy cửa hàng bán xăng đưa lại HĐ. Còn em Lương Văn Dương (ở xã Bản Giang, huyện Tam Đường) thì cho hay: Em đang học phổ thông. Thông tin về việc xuất HĐ sau từng lần bán hàng tại các cửa hàng xăng dầu em không hiểu rõ nên chưa bao giờ hỏi nhân viên để lấy HĐ. Nếu có xuất HĐ, em cũng ngại lấy vì sợ phải chờ đợi, muộn học và cũng không dùng để làm gì.

Để có chứng từ khấu trừ thuế hoặc thanh toán với cơ quan, đơn vị, số ít người mua xăng mới yêu cầu nhà cung cấp xuất hóa đơn.

Lý giải nguyên nhân không cấp HĐ bán lẻ theo từng lần phát sinh, một số nhân viên bán xăng cho biết, do có thời điểm khách hàng đông, số nhân viên tại cửa hàng ít nên phải tập trung để kịp bơm xăng, không có người để xuất HĐ cho khách hàng và cơ bản khách mua lẻ cũng không có nhu cầu lấy HĐ.
Trao đổi với phóng viên về tình hình trên, đồng chí Phạm Ngọc Nghĩa - Phó Cục trưởng Cục Thuế tỉnh nói: Đây là thực trạng chung không chỉ của tỉnh Lai Châu mà cả các tỉnh, thành phố có trình độ dân trí cao. Tình trạng này là do nhận thức của người tiêu dùng, nhất là chưa hình thành thói quen lấy HĐ khi mua hàng hóa, dịch vụ. Trên địa bàn tỉnh hiện có 18 doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu do Cục Thuế tỉnh quản lý với tổng số 55 cửa hàng bán lẻ xăng dầu, 171 cột bơm. Theo quy định, đối với khách hàng không lấy HĐ, cửa hàng xăng dầu cũng phải lập HĐ. Việc xuất HĐĐT đối với trường hợp này là cho khách hàng cá nhân không kinh doanh nên HĐ không nhất thiết phải có đầy đủ các chỉ tiêu (không cần thông tin người mua). Đối với khách hàng không kinh doanh (không có nhu cầu lấy HĐ) thì cơ sở kinh doanh vẫn phải tổng hợp doanh số bán lẻ vào cuối ngày bán hàng, để xuất HĐ theo bảng tổng hợp dữ liệu HĐĐT từng mặt hàng bán trong ngày. Việc lập HĐĐT được thực hiện theo phần mềm, tự động, số lượng HĐĐT đã xuất sẽ được lưu trữ đầy đủ bằng hình thức điện tử tại các cửa hàng xăng, dầu và đảm bảo có thể tra cứu khi cơ quan có thẩm quyền yêu cầu.
Nâng cao nhận thức và xử lý nghiêm các vi phạm
Khắc phục tình trạng trên, thời gian qua, ngành Thuế chú trọng đổi mới phương pháp tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật về xuất HĐĐT theo từng lần bán hàng. Chủ động phối hợp với các cơ quan truyền thông của tỉnh đa dạng hóa hình thức tuyên truyền đến người tiêu dùng, đơn vị kinh doanh, bán lẻ xăng dầu.

Để có chứng từ khấu trừ thuế hoặc thanh toán với cơ quan, đơn vị, số ít người mua xăng mới yêu cầu nhà cung cấp xuất hóa đơn.

Điểm khác biệt về công tác tuyên truyền là không chỉ thực hiện một chiều đối với các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân kinh doanh mà đối tượng tuyên truyền còn hướng tới cả người tiêu dùng với mục đích tạo lập, hình thành thói quen lấy HĐ khi mua hàng hóa, dịch vụ. Trong đó, chương trình “Hóa đơn may mắn” được triển khai với mục tiêu khuyến khích người mua lấy HĐ khi mua hàng hóa, dịch vụ để tăng cường quản lý kinh doanh, tránh thất thu thuế. Đồng thời, lan tỏa sâu rộng đến cộng đồng xã hội về thói quen tiêu dùng văn minh, mua bán phải có HĐ, chứng từ hợp pháp để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Được biết, Cục Thuế tỉnh đã thực hiện 10 kỳ bấm số HĐ may mắn, tổng số tiền trao cho người trúng thưởng gần 300 triệu đồng.
Bên cạnh đó, ngành Thuế tăng cường thanh, kiểm tra để kịp thời phát hiện, ngăn ngừa, xử lý các sai phạm. Ngoài thành lập Đoàn công tác liên ngành kiểm tra việc triển khai áp dụng HĐĐT theo từng lần bán hàng tại các cửa hàng kinh doanh bán lẻ xăng dầu còn tiến hành kiểm tra theo kế hoạch, chuyên đề. Qua kiểm tra, tổng số thuế truy thu xử phạt là 28.793.262 đồng.
Đồng chí Phạm Ngọc Nghĩa - Phó Cục trưởng Cục Thuế tỉnh nhấn mạnh: Việc không lấy HĐ gây ra nhiều bất lợi cho người tiêu dùng và vô tình tiếp tay cho các cơ sở kinh doanh trốn thuế. Do đó, ngành Thuế sẽ tiếp tục triển khai các giải pháp chống gian lận trong hoạt động kinh doanh, bán lẻ xăng, dầu. Đặc biệt, nếu phát hiện cửa hàng, doanh nghiệp cố tình vi phạm quy định phát hành HĐĐT từng lần bán hàng sẽ đề nghị xem xét thu hồi Giấy phép đủ điều kiện kinh doanh xăng, dầu theo tinh thần chỉ đạo của Chính phủ. Đồng thời, thực hiện công khai thông tin về doanh nghiệp, cửa hàng kinh doanh xăng, dầu vi phạm về HĐĐT.