Đến xã Pu Sam Cáp, ấn tượng đầu tiên với chúng tôi là bản của người Mông đẹp như bức tranh vẽ giữa núi rừng, đường ngõ bản, nội đồng không có rác, chất thải vật nuôi, chuồng trại được đầu tư xây dựng. Việc vệ sinh môi trường đã in sâu vào tiềm thức khi mỗi ngày, người dân tự giác quét dọn nhà cửa, đường đi, lối mở vào bản. 

Để việc làm ý nghĩa này lan tỏa sâu rộng, cán bộ xã tích cực xuống bản để tuyên truyền thay đổi nhận thức Nhân dân, giúp bà con hiểu về những lợi ích mà môi trường sống trong sạch mang lại. Chỉ ra tác hại khi ô nhiễm môi trường gây ra đối với sức khỏe, đồng thời vận động Nhân dân thay đổi lối sống, xóa bỏ thói quen cũ, không vứt, xả rác bừa bãi, không thả rông vật nuôi, gây hại cho rừng, nguồn nước.

Hướng dẫn bà con xây dựng chuồng trại, quy hoạch bãi chăn thả, vệ sinh nhà cửa, phân loại rác, đổ rác đúng giờ, đúng nơi quy định. Thành lập tổ thu gom rác thải ở các bản, tích cực phủ xanh đất trống đồi trọc, xây dựng cống rãnh thoát nước, mua thùng đựng rác, quy hoạch nơi đổ rác tập trung. Ngoài ra, xã còn tăng cường giáo dục thế hệ trẻ nâng cao ý thức trong các vấn đề về môi trường.

Người dân bản Tìa Tê (xã Pu Sam Cáp) vệ sinh đường giao thông nội bản.

Nhận thức thay đổi, những thói quen cũ của người dân ở 4/4 bản của xã không còn, mà thay vào đó là công việc có trách nhiệm với cộng đồng, xã hội. Mỗi tuần 1 lần, người dân bản nào bản nấy cùng nhau vệ sinh bản, quét dọn đường làng, ngõ xóm. Cống rãnh khơi thông sạch sẽ, bụi rậm được phát quang, thông thoáng tầm nhìn, rác thải được phân loại đúng cách, đốt, tiêu hủy đối với rác thải nhựa. Xã còn khuyến khích người dân hạn chế dùng đồ nhựa, túi nilon mà thay bằng các vật liệu thân thiện với môi trường. Các hội, đoàn thể xã thường xuyên triển khai các chương trình trồng cây xanh, hoa ven đường, hưởng ứng “Ngày chủ nhật xanh”, cuộc vận động “5 không 3 sạch”.

Anh Chang A Thào (bản Nậm Béo) cho biết: Trước đây, người dân bản tôi ít quan tâm đến vệ sinh môi trường, rác vứt bừa bãi. Được cán bộ xã tuyên truyền, dân bản biết được tác hại của ô nhiễm môi trường, từ đó xóa bỏ những việc làm xấu, tích cực bảo vệ, cải thiện không gian sống, tô điểm nét đẹp cho bản. Là trưởng bản, tôi thường xuyên tuyên truyền đến bà con và tự làm gương để mọi người noi theo.

Hiện nay, chuồng trại của bà con trong xã được xây dựng xa khu dân cư. Ở nơi đầu nguồn, bể nước tập trung, người dân không chăn thả gia súc, xả rác mà thường xuyên vệ sinh, giữ gìn nguồn nước. Chính quyền xã còn nhắc nhở bà con hạn chế đốt nương làm rẫy, tích trữ rơm rạ sau vụ thu hoạch làm thức ăn cho vật nuôi.

Toàn xã có 61% số hộ xây dựng nhà vệ sinh khép kín. Xã quy hoạch bãi đổ rác tập trung ở từng bản, ký cam kết với các hộ kinh doanh trong giữ gìn vệ sinh môi trường. Ngoài ra, xây dựng khu nghĩa trang, nghĩa địa riêng biệt của từng bản.

Anh Chang A Đề - Chủ tịch UBND xã nhận định: Ý thức người được dân nâng lên nên môi trường cải thiện rõ rệt. Thời gian tới, ngoài việc tuyên truyền, xã triển khai nhiều biện pháp, ứng dụng cách làm hay, sáng tạo trong cộng đồng, xử phạt nghiêm các trường hợp làm ảnh hưởng đến môi trường để bảo vệ và cải thiện hơn nữa môi trường sống cho người dân, cùng nhau xây dựng nông thôn mới với những điều thật ý nghĩa.