Hua Ná là bản khó khăn của vùng thấp huyện Sìn Hồ. Năm 2008, với sự hỗ trợ của Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (No&PTNT) huyện bản đã được cấp giống cây xoài tượng. Sau 2 năm, cây xoài tượng đã sinh trưởng và phát triển tốt, phù hợp với khí hậu và thổ nhưỡng của địa phương, với khối lượng trung bình từ 0,7 – 1,2kg/quả.

Theo chân cán bộ xã Nậm Tăm, chúng tôi đến thăm gia đình ông Lò Văn Sanh. Khu vườn vốn trồng rất nhiều các loại cây ăn quả như chuối, bưởi, hồng… nay đã được thay thế bởi cây xoài tượng. Nhìn những cây xoài cao gần 2m, chi chít quả, chúng tôi hiểu một mùa vụ bội thu đã nằm trong tầm tay của gia đình ông.

Chia sẻ với chúng tôi bằng niềm phấn khởi, ông Sanh cho biết: “Ban đầu tôi lo không biết chăm sóc thế nào để xoài bén rễ nhanh; vì chúng tôi thường sử dụng hình thức tra hạt, bỏ hốc. Nhưng được sự hướng dẫn kĩ thuật chăm sóc cây giống của cán bộ Phòng No &PTNT huyện, cây đã hồi phục sau quá trình vận chuyển. Năm đầu tiên cây đã đơm hoa, kết quả, nhưng đến năm thứ 2 gia đình tôi mới để quả. Đến nay, xoài tượng đã cho thu hoạch được một nửa, với số tiền thu được gần 3 triệu đồng. Đời sống của gia đình được cải thiện rất nhiều. Sau khi thu hoạch, tôi quyết định nhân rộng để cây xoài trở thành cây “chủ lực” trong khu vườn này”.

Gia đình anh Cà Văn Chựa là một trong những hộ trồng nhiều xoài tượng nhất bản. Trong khu vườn thơm ngát mùi xoài chín cây, mọi người trong gia đình anh ai cũng bận rộn thu hái xoài. Bỏ xoài vào lu cở, anh Chựa vui vẻ nói với chúng tôi: ‘’Trồng xoài tượng không tốn nhiều thời gian, công sức như cấy lúa, trồng ngô. Gia đình tôi trồng ở vườn và cả trên nương rẫy. Thời gian qua tuy thời tiết có thay đổi thất thường nhưng xoài không bị xoăn lá ngọn hay bị bất cứ loại sâu bệnh gây hại khác. Cây nào cũng ra quả, quả xoài to, ngọt, thơm mát. Với 30 cây xoài, ước tính thu được hơn 2 tạ quả”.

Qua tìm hiểu chúng tôi được biết: Khi thực hiện mô hình bà con được hướng dẫn cách trồng, chăm sóc cây xoài đúng kĩ thuật. Được đầu tư về giống, hỗ trợ 100% vật tư, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật… Trước đây mô hình giống xoài NG8 đã được Phòng No &PTNT triển khai ở một số xã trong huyện, nhưng do không hợp với khí hậu và thổ nhưỡng nên hiệu quả mang lại không cao. Đến nay, giống xoài tượng vỏ xanh, ruột vàng đậm, lá to đã đem lại giá trị kinh tế cho bà con trong bản. Xoài không chỉ được bán tại các phiên chợ hay rải rác trên các đoạn đường chính đến trung tâm xã mà con được nhiều thương nhân đến đặt hái tại vườn. Anh Tao Văn Uốn tâm sự: “Hầu hết các hộ gia đình trong bản đều nhận giống xoài tượng về trồng. Ngay từ đầu mùa chúng tôi đã được rất nhiều thương nhân đến đặt mua đấy…”. Cùng với gia đình anh Uốn còn rất nhiều hộ gia đình trong bản như gia đình chị Cà Thị Bốn, anh Cà Văn Tem, Lò Văn Hịch… cũng đã có một mùa xoài bội thu.

Trao đổi với chúng tôi, chị Trần Thị Thu Hiền – Trưởng phòng NN &PTNT huyện Sìn Hồ cho biết: “Mô hình trồng cây xoài tượng bước đầu đã có những kết quả khả quan. Vừa qua cây ra hoa và đậu quả với tỉ lệ cao, đạt 95%; các hộ gia đình đã có điều kiện tăng thu nhập. Mô hình cũng là hướng đi mới về sự chuyển đổi cơ cấu cây trồng, giúp người dân hiểu ra ý nghĩa của việc thay đổi tập quán canh tác lạc hậu lâu đời. Xoài tượng là giống cây có khả năng thu hoạch lâu năm, theo hướng này chúng tôi sẽ tiếp tục nhân rộng mô hình ra toàn huyện; hướng dẫn bà con cách chiết cây để mở rộng diện tích, trồng gối với hoa màu trên nương, lấy ngắn nuôi dài. Cũng từ mô hình thí điểm này, chúng tôi sẽ tìm hiểu những thông tin về các loại cây giống khác để giúp nhân dân trồng có hiệu quả cao nhất”.